ХÆЦÆНГÆРЗТÆ ÆРÆВÆРЫН — Басæттын, нал тох кæнын, исты хъуыддаджы фæдыл архайд ныууадзын. Сложить оружие … Фразеологический словарь иронского диалекта
ИУ КЪАХ ИННÆУЫЛ ÆВÆРЫН — Æнцад æнцойæ цæрын. Хæдзар куы аразай, уæд хъуамæ, дæлæ æлдары оны хуызæн уа – дыууæуæладзыг, йæ уæлхæдзар æмбæрзт... Къæвда боны дæ иу къах де ннæйыл сæвæр æмæ... фæлæ уыдон лæппуйы сæнттæ уыдысты. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
СÆР РАТТЫН — 1. Басæттын, гæрзтæ æрæвæрын. Сложить оружие. Æрцæут æмæ уæ сæр радтут æмæ уын уæд хатыр уыдзæн. Кæннод уын уæ агъуыстытыл æмæ уæ хорыл арт бафтаудзынæн. (Тыбылты А. Абхазовы бабырст Цæгат Ирыстонмæ.) 2. Хъуыды æдзух истæмæ скæнын, аздахын. Йæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
БЕДЗЕНÆГ — тж. ДЕДЕНÆГ Нарты кадджыты у æнæзæнæг лæг. Цæры кæмдæр быдыры. Фос æм бирæ уыд, уыдис æм ноджы кæфахсджытæ дæр. Иу бон куы уыди, уæд йæ кæфахсджытæ сæмбæлдысты лагъзыл æмæ йæ доны былмæ раппæрстой, мæнæ цы дзæбæх лагъз у, зæгъгæ. Бедзенæг æлдары… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
АЦÆМÆЗ — Нарты Ацæйы кæстæр фырт. Алæгатæй. Кадæг «Ацæмæз æмæ Насран æлдар» зæгъы: «Ацæтæй мыггаг нал уыдис – Ацæ йæхæдæг зæронд баци, йæ фырт Ацæмæз та ма дзидзидай уыдис». Ахæм уавæры æрæййæфта зæронд Ацæйы йæ хæрæфырт Насран æлдары усы скъæфты рæстæг,… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
КУЫРДАЛÆГОН — Уæрхæг йæ фаззон лæппуты райгуырды боны фарнæн нæртон куывдмæ æрхуыдта уæларвæй Куырдалæгоны, фурдæй Донбеттыры, Нартæй та – Борæйы æмæ æндæрты. Лæппутыл нæмттæ дæр сæвæрдта, Куырдалæгон æмæ сын йæ куырдадзы фæтыгæй номæвæрæджы лæварæн радта… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
СОСЛАН — тж. СОЗЫРЫХЪО Нарты кадджыты зындгонддæр, бирæвæрсыгдæр, ныхмæвæрддæр фæлгонцтæй иу. Йæ райгуырдæй йæ мæлæтмæ йæ алы ми дæр, йæ удыхъæд суанг йæ конд æмæ йæ уæлæдарæс дæр диссаг кæмæн сты, ахæм хъæбатыр у Сослан. Йæ хъæбатырдзинад, йæ тых, йæ… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ТХОСТ — Хæстонты бардуаг, ирон адæмы тыхгæнджытæй, знæгтæй хъахъхъæнæг бардуаг. Уымæ гæсгæ, фылдæр ауды хæстонтыл, у зын сахаты сæ фæдисон, се ххуысгæнæг. Фынджы хистæр ын æртæ чъирийæ йæ ном аргæйæ фæзæгъы: «Тхосты дзуар, табу дæхицæн! Нæ бæстыл… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Æфсины куывд — см. Æфсины куывд – перевод – Хуыцау, табу Дæхицæн, Стыр Хуыцау! Дæуæн кувæг стæм, Дæуæй курæг стæм, Æмæ нын ахъазгæнæг фæу. Хуыздæр хæрзтæ кæмæн ракодтай, Уый æмбал ацы хæдзар дæр фæкæн. Не ‘ртæ кæрдзыны нын барстæн айс. – Оммен, Хуыцау! –… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХÆМЫЦ — Нарты хистæр Уæрхæджы фаззон фырт, Æхсæртæг æмæ Донбеттыры чызг Дзерассæ рæсугъды (Сасанайы) фырт, Нарты номдзыд Уырызмæджы фаззон, æндонриу Батрадзы фыд, Быценты сиахс. Болатрихи Хæмыцы тыххæй Нигер афтæ фыссы: «Уырызмæджы кæстæр æфсымæр, кæстæр … Словарь по этнографии и мифологии осетин
